-
1 знать
I1. несов.кого-что, о ком-чёмбелеү2. несов.коготаныу, белеүзнать с детства кого-л. — кемделер бала саҡтан уҡ белеү
3. несов. чтотатыу, баштан үткәреү, кисереү4. несов.во 2 л. наст. вр. в знач. вводн. сл. знаешь (знаете)беләһеңме (беләһегеҙме)дать знать — белгертеү, хәбәр итеү
знай наших прост. — күрҙегеҙме беҙҙе, бына беҙ кем
знать все ходы и выходы — эштең әмәлен, яйын яҡшы белеү
знать дорогу — юлын (әмәлен, яйын) белеү
знать своё место — үҙ урыныңды белеү, үҙеңде тыйнаҡ тотоу
кто его знает — кем белә, шайтан белһен
не знать, куда деваться — ҡайҙа ҡасырға урын тапмау, керергә тишек тапмау
не знать, куда глаза деть — күҙҙе йәшереү (оялыуҙан, уңайһыҙланыуҙан)
не знать, куда себя деть — үҙеңә урын тапмау
как знать — кем белә, әллә әле (икеләнеү белдергәндә)
IIжаҡһөйәктәр, юғары ҡатлам -
2 владеть
1. несов.кем-чем; прям., перен.эйә булыу, эйә булып тороу, хужа булыу, хужа булып тороу2. несов.кем-чемуправлятьбиләү, биләп тороу, ҡулында тотоу3. несов. перен.буйһондороп тотоу, ҡулында тотоу4. несов. перен.охватывать – о мыслях, чувствахбиләп (солғап) алыу5. несов. чемуметь обращатьсяэш итеү, эш итә белеү6. несов.уметь пользоваться, быть мастеромбелеү, файҙалана белеү, оҫта булыу7. несов. чемйөрөтә алыу, эшләтә алыу, хәрәкәт иттерә алыувладеть пером — оҫта яҙа белеү, ҡәләм тибрәтә алыу
владеть собой — үҙеңде тота белеү, һалҡын ҡанлы булыу
-
3 ведать
1. несов. что; уст.знать, иметь сведениябелеү, танып белеү, хәбәрҙар булыу2. несов. с отрицанием `не`белмәүне ведает, что творит — нимә эшләгәнен белмәй
3. несов. чтоиспытывать, чувствоватьтойоу, һиҙеү, белеү4. несов. чемзаведовать, управлятьалып барыу, идара итеү, етәкселек итеү, башҡарыу -
4 познать
1. сов. чтопостичьтанып белеү2. сов.кого-чтополучить представление о ком-чём-л.белеү, белеп еткереү, төшөнөү, аңлау3. сов. чтоиспытатькисереү, татыу, баштан үткәреү -
5 проведать
1. сов.; разг.кого-чтонавеститькилеп хәлен белеү, хәл белешеү, күреп китеү2. сов.; разг.что, о ком-чёмузнатьбелеү, белешеү, һорашып белеү -
6 узнать
1. сов.кого-чтотаныу, танып алыу2. сов. чтобелеү, белешеү, һорашып (ишетеп) белеү3. сов.кисереү, татыу -
7 видеть
1. несов.кого-чтокүреү2. несов.кого-чтовстречатькүреү, осрашыу3. несов. чтоиспытыватькүреү, кисереү4. несов. чтосознавать, находитьаңлау, һиҙеү, күреү, белеүвидеть, с кем имеешь дело — кем менән эш иткәнеңде белеү
5. несов.кого-чтосчитать, приниматьтип уйлау, һанау, иҫәпләү, табыувидишь (видите); видишь ли (видите ли) в знач. вводн. сл. — күрәһеңме (күрәһегеҙме)
беләһеңме (беләһегеҙме); видеть на два аршина под землёй (в землю) — ете ҡат ер аҫтындағын күреү
видеть насквозь кого — үтәнән-үтә күреү, яҡшы белеү
видеть не могу (не может) — күрә алмайым, күргем дә килмәй
как видите в знач. вводн. сл. — күреүегеҙсә, күрәһегеҙ
-
8 выведать
сов. что; разг.һорашып серен алыу (асыҡлау), белеү, төпсөнөп белеү -
9 гносеология
ж; филос.гносеологиятанып белеү теорияһы – донъяны танып белеү мөмкинлеге һәм шул танып белеүҙең дөрөҫлөгө, ысынлығы тураһындағы фәлсәфәүи тәғлимәт -
10 знание
1. сбелеү, мәғлүмәтлелек2. сфән, ғилем3. собычно мн. знаниябелем -
11 знаток
мяҡшы белеүсе, оҫта -
12 отделить
1. сов. чтоайырыу, бүлеү, айырып (бүлеп, һыҙырып) алыу2. сов. чтораспознать, отличитьайырыу, айыра белеү, таныу, таный белеү3. сов.кого-чтоотграничить, обособитьайырыу, бүлеү, айырып (бүлеп) ҡуйыу, сикләү, уратыу4. сов. чтовыделитьбүлеү, бүлеп биреү5. сов.кого; уст.башҡа сығарыу -
13 разнюхать
1. сов. что; разг.еҫенән белеү (һиҙеү), еҫкәп табыу2. сов. что; разг.без доп.; перен.һиҙеү, белеү, эҙенә төшөү -
14 угадать
1. сов.отгадатьбелеү, һиҙеү, асыу, асып һалыу; сисеү2. сов. прост.признать, узнатьтаныу, белеүв темноте не угадать кого-л. — кемделер ҡараңғыла танымау
3. сов. прост.попасть в кого-что-л. при стрельбе и т.п.тура (тап) килтереү (килеү), тейҙереү -
15 ценитель
мбаһалаусы, баһалай (ҡәҙерен) белеүсе, баһа бирә белеүсе -
16 вынюхать
1. сов. что; прост.разыскать по запахуеҫкәп (еҫенән) табыу2. сов. что; прост. перен.разузнатьеҫкәнеп белеү, һоранып (һораштырып) белеү -
17 выпытать
сов. что, у кого; разг.һорашып белеү, һорашып (төпсөнөп) әйттереү -
18 выспросить
сов. что; разг.һорашып белеү, төпсөнөп белеү, төпсөнөп белеп бөтөрөү -
19 выудить
1. сов. кого-чтоҡармаҡлау, ҡармаҡҡа тотоу, ҡармаҡ менән тотоу, ҡармаҡҡа ҡаптырыу2. сов. кого-чтопрост.алыу, сығарыу, тартып алыу (сығарыу)3. сов. кого-чтоперен., разг.ауырлыҡ, хәйлә менән алдап алыу (электереү, белеү) -
20 грамота
1. жуҡый-яҙа белеү, белем, грамота2. ждокументграмотаверительные грамоты дип. — ышаныс грамотаһы
филькина грамота — мәғәнәһеҙ документ, буш ҡағыҙ
См. также в других словарях:
Беле — Беле: Топоним Беле село, Улаганский район Республики Алтай Белё озеро в центральной части Хакасии в 320 км от Красноярска. Фамилия Беле, Шарль (1826 1874) французский археолог и государственный деятель … Википедия
беле́ние — беление … Русское словесное ударение
беле́ц — белец, бельца … Русское словесное ударение
Белеїв — іменник чоловічого роду населений пункт в Україні … Орфографічний словник української мови
белеївський — прикметник … Орфографічний словник української мови
Беле-Кушальское — Село Беле Кушальское Страна РоссияРоссия … Википедия
Беле, Петра — Петра Беле … Википедия
Беле́ние зубо́в — см. Отбеливание зубов … Медицинская энциклопедия
Беле́цкого ме́тоды — (В.К. Белецкий, р. 1845 г., отеч. патологоанатом) методы выявления гистиоцитов в препаратах нервной ткани и различных органов с помощью аммиачного серебра или пиридиново содовых растворов серебра … Медицинская энциклопедия
беле́ние — я, ср. Действие по глаг. белить (в 1 и 3 знач.). Беление потолка. Беление полотна … Малый академический словарь
беле́ть — ею, еешь; несов. 1. Выделяться своим белым цветом, виднеться (о чем л. белом). Белеет парус одинокий В тумане моря голубом. Лермонтов, Парус. Платье ее чуть белело в густой тени. Тургенев, Фауст. 2. (сов. побелеть). Становиться белым. Дыхание… … Малый академический словарь
